heo phả đồ họ Đặng Việt Nam - Đặng Phúc Mãn là Cụ Tổ đầu tiên - Đến đời
thứ 10 là Đặng Tất có 7 người con là : Đặng Dung, Đặng Chủng, Đặng Thát,
Đặng Liên, Đặng A Noãn, Đặng A Thiết, Đặng Thị Thuý Hạnh. Đặng Chủng là
con trai thứ 2 sống và lập nghiệp tại Vô Điền, Tiên Điền nay là khối 3
thị trấn Nghi Xuân – Hà Tĩnh. Ông sinh được 4 con trai là : Đặng Nhàn,
Đặng Viên, Đặng Kiệm, Đặng Bá. Đặng Viên sinh ra một người con trai là :
Vân Điền Hậu Đặng Vân. Đặng Vân sinh được 5 người con trai là: Đặng
Hùng Tài, Đặng Thọ Sản, Đặng Bá Đường, Đặng Công Cường, Đặng Thọ Cương.
Đặng Thọ Cương sinh ngày 12 tháng 5 năm Kỷ Sửu Quang Thiệu thứ 10 Lê
Thánh Tông. Ông là người thông tuệ, giỏi văn đã từng dự thi hương giới,
có vợ là bà Nguyễn Liệu Từ Tâm, ông sinh được 2 người con trai là : Đặng
Giáp, Đặng ất.
Họ Đặng tại Nghi Xuân kể từ đời thứ 10 là Đặng Tất,
thân sinh ra Đặng Chủng, là tổ tiên của Đặng ất, đến nay đã có 5 di tích
được xếp hạng. Xếp hạng di tích lich sử văn hoá cấp quốc gia: Đền thờ
Thỉ tổ Quốc công Đặng Tất. Xếp hạng di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh:
đền thờ Khuông Lộc Quận Công Thượng đẳng Đại vương Đặng Đình An, đền thờ
Thái Bảo Liêu Quận công thượng trụ quốc thượng trật Đặng Sĩ Vinh, đền
thờ Đạt Đạo Đại vương Đặng Thái Bàng, đền thờ Thái Nhạc Quận công thượng
đẳng tối linh tôn thần Đặng Sĩ Hàn.
Đặng Ất sinh năm 1495, về sau
cùng cả nhà gia đình Đặng Thọ Cương ra phía Bắc, định cư tại xã Phúc Hải
huyện Ngự Thiên phủ Long Hưng ( tên gọi thời Trần), nay là thôn Hà
Nguyên xã Thái Phương, huyện Hưng Hà.
Đặng Ất là người thông minh,
chăm học, ông thi hội thi hương đều đứng đầu. Năm 24 tuổi đỗ ” Đệ nhị
giáp Tiến sĩ” khoa thi Mậu Dần niên hiệu Quang Thiệu 3 đời Lê Chiêu
Tông ( 1518). Ông làm quan đến chức “ Giám sát Ngự sử”. Họ, tên, quê
quán vẫn được ghi chép trong sách Đăng Khoa lục và được khắc bia Tiến sĩ
tại Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội và bia Tiến sĩ tại Văn Miếu Xích Đằng
Hưng Yên. Theo tài liệu ký hiệu: A. 2040 lưu tại Viện Hán Nôm – Hà Nội.
Ông làm quan đến “Cấp dự trung” được xung là Tiết Nghĩa. Năm 1527, Mạc
Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê, ông phò tá vua lẩn tránh về quê Phúc Hải để
tránh sự truy xét của nhà Mạc. Trong thời gian ở quê, ông soạn văn bia “
Kiều Thị Bi” tức “ Chợ Cầu Nguyễn”. Hiên nay bia không còn nữa, nhưng
văn bia được lưu giữ tại Viện Hán Nôn- Hà Nội ( Xem địa chí Thái Bình
trang 9,10 tập II), trên bia còn ghi rõ “ Đại Chính nhị niên Thanh Hoa
Tuyên sứ thu đệ soạn” Khi bị Nhà Mạc bắt và thuyết phục làm quan cho nhà
Mạc, ông bất hợp tác. Bị giam cầm trong tù ngục ông đã tuẫn tiết để bảo
toàn khí tiết giữ chọn lòng trung thành với nhà Lê. Nhà Lê giành lại
ngôi, lập lên vua Lê Trung Hưng ( 1533 – 1540). Tiến sĩ Đặng ất được
phong “ Phúc Thần” ( xem Trạng Nghè Thái Bình, Địa chí Thái Bình trang
9,10 tập II xuất bản năm 2007). Tiến sĩ Đặng ất, Phúc Thần Làng được thờ
tại nhà thờ họ Đặng và đình làng thôn Hà Nguyên cùng với các thần linh
. Mộ chí của Tiến sĩ Đặng ất đang ngự tại nghĩa trang lớn thôn Hà
Nguyên, xã Thái Phương.
Theo chuyện kể lại ngày xưa nghĩa trang này
vốn là nấm đất lớn tự nhiên trong quần thể 99 nấm ở địa phận xã Thái
Phương, có diện tích khoảng 50 mẫu. Chính quyền ngày xưa đã phân lô xếp
thứ hạng để cấp cho các quan từ trên xuống. Ngài Đặng ất là người đỗ
Tiến sĩ là “ Phúc Thần Làng” đầu tiên tại xã Phúc Hải nay là thôn Hà
Nguyên xã Thái Phương đã được đặt ở vị trí cao và quan trọng nhất. Họ
Đặng Hà Nguyên qua 17 đời, khi về già cũng đều quy tụ về đây xung quanh
tổ tiên của mình.
Đã nhiều năm nay, họ Đặng Hà Nguyên đã thành lập
Hội đồng gia tộc đứng ra quán xuyến công việc họ. Thành lập Quỹ Khuyến
học để động viên, khích lệ con cháu học tập và công tác tốt . Quỹ Hiếu
để lo cho các cụ về già theo nghi thức trang trọng, Quỹ Mừng thọ để hàng
năm các cụ cao niên từ 70 tuổi trở lên được họ hàng, con cháu tập trung
làm lễ chúc thọ tại nhà thờ tổ họ Đặng.
Xã Thái Phương chỉ có dòng
họ Đặng tại làng Hà Nguyên là duy nhất. Họ có 5 chi tập trung ở cả trong
thôn, gồm có 90 hộ gia đình, 261 nhân khẩu, 109 nam, 140 nữ, con cháu
trong họ thành danh: 1 tham tán đại sứ, 2 thạc sĩ, 24 cử nhân đại học,
26 cao đẳng và trung học chuyên nghiệp, 6 cán bộ sĩ quan Quân đội cấp
tá, 4 cán bộ sĩ quan Quân đội cấp đại uý. Con cháu đi học tập, công tác
đều tiến bộ và giữ được truyền thống của dòng họ, quê hương.
Họ Đặng
chi ất có nhà thờ tổ Hàn lâm viện Đặng Chủng tại Vô Điền, Tiên Điền nay
là khối 3 thị trấn Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Theo đại tướng quân Đặng Ngữ Quế
di chúc trong gia phả năm Khánh Đức thứ 4(1652) “ Ngày sau con cháu
đông đúc di cư đi nhiều vùng cứ nhiều vùng nên 3 năm ngày rằm tháng 3 tổ
chức tế tổ một lần vào các năm Tý- Mão - Ngọ - Dậu, còn các năm khác
con cháu ở bản quán lo lể giỗ”.
Con cháu họ Đặng Hà Nguyên cũng theo
lịch tổ chức về cội nguồn Nghi Xuân thành kính dân hương Tiên tổ Hàn
lâm viện Đặng Chủng. Họ Đặng Hà Nguyên xã Thái Phương hàng năm cứ thanh
minh con cháu xa gần đều về quê với tấm lòng thành kính biết ơn tảo mộ,
dâng hương giỗ là Tiến sĩ, Phúc Thần làng Đặng ất.
Người cung cấp tin
Đặng Văn Hợi
Sỹ quan QĐNDVN – BTL Bảo vệ Lăng
ĐT: 0168399715
Monday, December 22, 2014
Họ Đặng Thôn Hà Nguyên xã Thái Phương – Hưng Hà
7:14 PM
Đặng Tộc Việt Nam Toàn Cầu
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
1 comments:
ai có thông tin hay sđt liên lạc với họ Đặng- Thái Phương- Thái Bình - Cho em xin ạ!
Post a Comment